
Święty Jerzy jest jak najbardziej postacią historyczną, gdyż zachowały się dane biograficzne oraz wczesne dowody jego kultu.
Jerzy pochodził z Liddy w Azji Mniejszej. Jego ojcem prawdopodobnie był Pers – Geroncjusz a matką Polocronia z Kapadocji. Było to bardzo pobożne małżeństwo. Pomimo wielkiej miłości niestety przez wiele lat byli bezdzietni. Do Boga zanosili liczne prośby, czynili pokutę, pościli w intencji wyproszenia sobie upragnionego dziecka. Dopiero w późnej starości Bóg wysłuchał ich i dał im syna.
Jerzy urodził się w Kapadocji. Wychowywany był w wielkiej trosce oraz głęboko zakorzeniono w nim wiarę w Chrystusa. Wzrastał „w mądrości i łasce u Boga i ludzi”. Już jako młodzieniec słynął ze swojej szlachetności i często był stawiany jako przykład dla swoich kolegów. Jerzy wcześnie zaciągnął się do wojsk cesarskich i został legionistą. Szybko awansował i stał się wysokim urzędnikiem rzymskim – trybunem, czyli naczelnikiem miejscowego garnizonu w randze pułkownika. Ponieważ wiara chrześcijańska coraz częściej przenikała także w szeregi wojsk cesarskich, cesarz Dioklecjan wydał dekret zabraniający przyjmowania wiary chrześcijańskiej. Na wszystkich żołnierzy nałożył nakaz złożenia ofiary przed posągami bóstw pogańskich.
Jerzy jednak nie ugiął się pod presją cesarza. Zdawał sobie sprawę z tego , że czeka go prześladowanie ponieważ nigdy nie krył się ze swoimi przekonaniami religijnymi. Swojej wiary się nie wstydził, dlatego wcześniej majątek rozdał ubogim, a wezwany przed cesarza zdecydowanie odmówił złożenia ofiar. Nie wyrzekł się chrześcijaństwa, dlatego Cesarz dla przykładu i zastraszenia innych poddał go najpierw licznym przesłuchaniom i okrutnym torturom. Według niektórych tekstów jego męczarnie mogły trwać nawet aż 7 lat! Jerzego przybijano do krzyża, torturowano na katowskim kole. Śmierć męczeńską poniósł prawdopodobnie w Lyddzie (Diospolis) później od jego imienia nazwanym Georgiopolis (Georgius-Jerzy) około 304 roku. Okrucieństwo zastosowane wobec św. Jerzego musiało być wyjątkowe, skoro spośród tak ogromnej liczby męczenników, którzy wówczas ginęli za wiarę chrześcijańską właśnie jemu nadano tytuł Wielkiego Męczennika.
W Kościele Zachodnim kult świętego Jerzego datuje się już od VI wieku. Wówczas w Rzymie zbudowano kościół pod jego wezwaniem. Wkrótce i w Italii oddawano się jego przemożnej opiece, obierając go sobie za patrona, jak np. Ferrara, która od czasu wypraw krzyżowych posiadała relikwie jego głowy. Krzyżowcy bowiem przyczynili się w znacznej mierze do rozpowszechnienia jego kultu na Zachodzie Europy. Po wyprawach krzyżowych Święty Jerzy stał się bowiem głównym patronem rycerstwa europejskiego, zaś Anglia obrała go w 1222 roku swoim szczególnym patronem. Jerzy jest także patronem różnych bractw i stowarzyszeń kościelnych.
Pozycja życiowa św. Jerzego jako wysokiej rangi oficera i znakomitego wojskowego jest również wzorem w świecie wojskowych. W Rosji w XVIII wieku ustanowiono Order św. Jerzego, w 1913 r. nazwany Krzyżem św. Jerzego. Popularność tego odznaczenia wśród wojskowych rosyjskich była tak duża, że nawet muzułmanie służący w armii rosyjskiej ubiegali się o nie, nie bacząc na to, iż jest to krzyż. Jego wizerunek umieściło w swoim herbie Wielkie Księstwo Moskiewskie. Z jego wyobrażeniem bito tam monety. Inne odznaczenie w Anglii order Świętego Jerzego nazwano „Orderem Podwiązki”. Jest także patronem Litwy, która jego postać ma w swoim herbie.
Do Polski kult św. Jerzego przybył wraz z przyjęciem chrześcijaństwa, a więc już w drugiej połowie X wieku. Jemu była poświęcona kaplica grodowa w Gnieźnie. W Polsce imię to znane było w średniowieczu. Św. Jerzy został patronem diecezji wileńskiej i pińskiej. Był także patronem Litwy oraz Gruzji. Św. Jerzy należy do bardzo popularnych świętych w prawosławiu, jest wyobrażany na bardzo wielu ikonach. Wiele miast polskich posiada jego wizerunek swoim herbie.
Jerzy stał się patronem rycerzy, żołnierzy, ludzi mających związek z bronią i walką – rusznikarzy, zbrojmistrzów, puszkarzy, kawalerzystów, wojsk pancernych, a także rolników, skautów i harcerzy. Jest orędownikiem podczas epidemii, zwłaszcza trądu, oraz w chorobach skóry.
W ikonografii Święty Jerzy ukazywany jest w krótkiej tunice jako rycerz na koniu zabijający smoka. Jego atrybutami są: anioł z wieńcem laurowym lub z koroną, baranek, biała chorągiew lub lanca z czerwonym krzyżem, koń, palma męczeństwa oraz m.in. przedmioty jego męki – gwoździe, kamień młyński i koło, miecz, smok u stóp, smok zabity.
Smok na obrazach symbolizujący szatana pochodzi z podań o św. Jerzym, prawdopodobnie średniowiecznych. Historię opisał m.in. Jakub de Voragine OP około 1260 r. w „Złotej legendzie”. Głosi ona, że na źródle, którego woda zaopatrywała miasto Silene (prawdopodobnie późniejsza Cyrena w Libii) smok zrobił sobie swoje gniazdo. Aby nabrać wody wody mieszkańcy musieli wypędzać smoka. Do odblokowania źródła używali podstępu wabiąc smoka na posiłek. Potwór musiał dostać każdego dnia owcę, a kiedy owiec zabrakło, mieszkańcy oddawali codziennie jedną z dziewcząt. Ofiara była wybierana przez losowanie. Pewnego razu losowanie wskazało na księżniczkę. Król błagał mieszkańców o jej życie, jednak bez skutku. Księżniczka miała już zostać ofiarowana smokowi, gdy na jego drodze pojawił się Święty Jerzy. Stanął twarzą w twarz ze smokiem, przeżegnał się znakiem krzyża, pokonał smoka i uratował księżniczkę. Wdzięczne miasto w podziękowaniu porzuciło pogaństwo i przeszło na chrześcijaństwo. Broń, którą Święty Jerzy pokonał smoka, nazwano Ascalon. Na miejscu, gdzie padł smok, król zbudował kościół pod wezwaniem NMP i Świętego Jerzego.